تاریخچه ی پرورش میگو در ایران و جهان

تاریخچه ی پرورش میگو در ایران و جهان شبیه به دامپروری زمینی است، جایی که فرهنگ سنتی حیوانات وحشی با تراکم کم در یک محیط طبیعی، به فرهنگ فشرده پرورش حیوانات اهلی در یک محیط کنترل شده پیشرفت کرد.
پرورش میگو یک تجارت جوان و پویا با سابقه تغییر سریع در پاسخ به پیشرفت های فن آوری است. اولین پیشرفت ها در فن آوری پرورش میگو در اواخر دهه 1930 در ژاپن رخ داد، اما آب و هوا و گونه های موجود میگو در ژاپن برای تولید در مقیاس بزرگ مناسب نبود. در طول دهه 1970، فن آوری ژاپن به دیگر کشورهای آسیا و آمریکا منتقل شد.

تاریخچه پرورش میگو در ایران

قدمت پرورش میگو نسبتا طولانی است، اما پرورش تجارتی آن به سالهای نخست دهه 1930 میلادی و به کشور ژاپن بر می گردد که مناسب نبودن تولید میگو در مقیاس بزرگ، این صنعت را در دهه 70 میلادی به دیگر کشور ها توسعه داد.

چنانچه که امروزه در کشورهای آسیای جنوب شرقی مانند تایلند، فلیپین، اندونزی،‌ سنگاپور،‌ مالزی،‌ هند،‌ کشورهای مکزیک،‌ پاناما،‌ کاستاریکا،‌ اکوادور و پرو پرورش میگو رشد سریع یافته است. در ایران نیز حدود 11 سال است که پرورش میگو شروع شده و سایتهای بسیار بزرگی در استان های خوزستان،‌ بوشهر،‌ هرمزگان و سیستان و بلوچستان آمده است.

پرورش میگو به شکل اولیه خود از قرن ها پیش در آسیا آغاز شد، جایی که میگوی وحشی به مناطق جزر و مدی مهاجرت کرد که عمدتا برای تغذیه ماهی های کفال و دیگر ماهی های دریایی ساحلی در نظر گرفته شده بود.

پیشرفت کمی در فن آوری، تا قرن بیستم رخ داد. مانع اصلی بر سر راه توسعه، چرخه زندگی کم تر شناخته شده میگوی پنائیده بود که شامل یک مرحله تولید مثل اقیانوسی، یک سری پیچیده از مراحل لاروی و یک مرحله نوزادی استوایی است.

اولین پیشرفت ها در جهت تکمیل چرخه زندگی میگوی پناپید در اسارت در سال 1934 رخ داد، زمانی که دکتر موتوساکو فوجیناگا (که به آن دکتر هودیناگاگا گفته می شود) از استان یاماگوچی ژاپن تخم ریزی پناپیدوس را القا کرد، تخم ها را بیرون آورد و با استفاده از دیاتوم ها ناپیلی را به مرحله میسیس پرورش داد.

در دو دهه پس از جنگ جهانی دوم، فوجیناگا تکنیک های اصلی برای تخم ریزی میگو، پرورش لارو و پرورش میگو را توسعه داد که پایه و اساس فن آوری پرورش میگو امروزی باقی ماند.

دستاوردهای فوجیناگا و همکارانش دامنه گسترده ای داشتند و در ارتباط با هم پایدار بودند. پیشرفت های زیاد آن ها امکان تولید میگوی پس از لاروی را در مقیاس تجاری برای برنامه های کشاورزی و پرورش مجدد فراهم کرد.

علی رغم دستاوردهای تحقیقاتی قابل توجه در ژاپن، پرورش تجاری میگو قرار بود به مناطقی با آب و هوای مطلوب تر، دسترسی بیشتر به زمین و گونه های مناسب تر منتقل شود. در طول دهه 1960، موج دوم توسعه رخ داد که در آن محققان تلاش کردند روش های فوجیناگاتس را به مکان ها و گونه های دیگر منتقل و سازگار کنند. نقاط کانونی این انتقال اولیه ایالات متحده و تایوان بودند.

رشد سریع میگو ببری سیاه

مقایسه های اولیه در میان چندین گونه میگوی پرورشی نشان داد که میگو ببری سیاه سریع ترین رشد و بهترین سازگاری را با شرایط کشاورزی دارد. تکنیک های کشت فشرده می چگوی ببر سیاه به سرعت در سراسر آسیا گسترش یافت و ببرهای سیاه به گونه غالب میگوی پرورشی تبدیل شدند.

در طول دهه 1980، تولید بیش از 10 میلی گرم مونودون با استفاده از پس لاروهای تولید شده از تخمگذاران وحشی غیرمعمول نبود. با این حال، افزایش شیوع بیماری در جمعیت های وحشی شروع به کاهش پیشرونده در عملکرد کرد.

تاریخچه ی پرورش میگو در ایران و جهان نشان می دهد که تولیدکنندگان برای رقابتی باقی ماندن باید به طور مداوم بهره وری خود را افزایش دهند.

و بهره وری در تمام جنبه های زنجیره تامین، از جمله سلامت، پرورش، پرورش تخم، مدیریت استخر، فرمولاسیون خوراک، سیستم های اطلاعاتی، پردازش و تایید شیوه های بازاریابی به خریداران ویژه.

تکنولوژی ژاپن با اقلیم ها و گونه های مناسب تر سازگار شد. اکوادور و تایوان رهبران اولیه تولید بودند که به عنوان الگوهای فن آوری برای آمریکا و آسیا عمل می کردند، اما چین بعدها به عنوان تولیدکننده غالب ظاهر شد.

همه گیری بیماری های ویروسی از دهه 1980 تا اوایل قرن بیستم این صنعت را درگیر کرد، اما این موارد در نهایت منجر به مدیریت منظم تر شد که کارایی را بهبود بخشیده و وابستگی به منابع طبیعی را کاهش داد.

فن آوری پرورش میگو با سرمایه گذاری بر روی پیشرفت های سایر زمینه ها به سرعت تکامل یافته است. بیماری های ویروسی اکنون با استفاده از ابزارهای DNA توسعه یافته توسط حوزه زیست پزشکی شناسایی می شوند. میگو با استفاده از استراتژی های ژنتیکی پرورش داده می شود و با استفاده از رشته های تغذیه ای اعمال شده توسط بخش های مرغ و خوک تغذیه می شود. مدیریت مزرعه، قابلیت ردیابی و لجستیک زنجیره تامین از نوآوری ها در فن آوری اطلاعات بهره مند شده اند.

در روزه های اولیه پرورش میگو، پس لاروهای میگوی وحشی از مصب ها به استخرهای ذخیره سازی جمع آوری می شدند.

با رشد پرورش میگو، نگرانی هایی نیز در مورد مسائل زیست محیطی، اجتماعی، امنیت غذایی و تجارت بین المللی به وجود آمد. تغییرات شدید در شیوه های نظارتی و مدیریتی پایداری را با کاهش تخریب زیستگاه، تخلیه پساب و استفاده از آنتی بیوتیک بهبود بخشیده است.

به طور خلاصه، تاریخچه پرورش میگو در ایران و جهان با عقب ماندگی های بزرگ، پیشرفت های سریع فن آوری و بررسی های جهانی از سوی طرفداران محیط زیست و قانون گذاران مشخص شده است.

گام بعدی بهبود ارتباط و هماهنگی میان کل شبکه ذینفعان جهانی، از جمله دولت های کشورهای صادر کننده و وارد کننده، واردکنندگان، خرده فروشان و سازمان های آن ها، موسسات مالی و وام دهی، سازمان های حفاظت و عدالت اجتماعی، بنیادها و سازمان های اهداکننده و بسیاری دیگر است.

مناطق زیستی و پراکندگی میگوها

میگو ها از گستردگی و پراکنش بالایی در آب های مختلف جهان برخوردارند، از آب های شور گرفته تا آب های شیرین، از مناطق گرمسیری و استوایی تا مناطق سردسیری و قطبی مشاهده میشوند که البته همه ی این گونه ها خوراکی نیستند.
اکثر گونه های دریایی در آب های کم عمق یا نسبتا نیمه عمیق و عموما بصورت گله ای و دسته جمعی زندگی میکنند. این آبزیان، روزها زیر رسوبات و در بستر دریا مخفی شده و شب ها برای شکار طعمه از پناهگاه خود خارج می شوند که همین موضوع سبب میشود تا صیادان در بیشتر مناطق دنیا شب هنگام جهت صید میگو به دریا بروند.
میگو ها از نظر مکان زیستی به سه گروه تقسیم میشوند:
گروه اول : گونه هایی که در آب های سرد و شور زندگی میکنند و معمولا به میگوهای شمال معروفند که عمده صید این نوع میگوها غالبا مربوط به تولید میگوی اروپا است و در مناطق کانادا، آلاسکا، آمریکا، شمال ژاپن،‌ اروپای شمالی و … صید می شود.
گروه دوم : گونه های موجود در آب های گرم و شور که به میگو های حاره ای مشهورند و بخش بزرگی از میگو هایی را تشکیل می دهد که وارد بازار تجارت جهانی می شوند. این نوع میگو ها در آب های ساحلی خلیج فارس، سواحل غربی آفریقا، جنوب شرقی آسیا، بخش جنوبی ایالات متحده ی آمریکا، آمریکای مرکزی و نواحی شرقی و غربی سواحل آمریکای جنوبی یافت می شوند.

گروه سوم : گونه های موجود در آب شیرین که معمولا از رودخانه ها و دریاچه ها به نواحی گرمسیری و استوائی می آیند و غالبا در همین نواحی نیز رشد کرده و بزرگ می شوند که در تجارت جهانی از اهمیت چندانی برخوردار نمی باشند.
گونه های موجود در خلیج فارس

از انواع میگو هایی که در خلیج فارس زندگی میکنند، می توان گونه های مشهور زیر را نام برد:

۱- میگوی صورتی Penaeus semisulcatus

۲- میگوی هندی Panaeus indicus

۳- میگوی موزی Penaeus merguiensis

۴- میگوی سفید Metapenaeus affinis

۵- میگوی خنجری Parapenaopsis stylifera

گونه میگوی صورتی بالغ بر 80% صید صنعتی ناوگان صیادی خلیج فارس را تشکیل می دهد و گونه های میگوی هندی و موزی نیز جزء‌گونه های غالب صید در دریای عمان و تنگه هرمز به شمار می روند . بنابراین بیشتر کارهای تحقیقاتی ایران بر روی این 3 گونه استوار است .

شکوفائی فراوان دراین صنعت به دلائل زیر می باشد:

۱- وجود پروتئین سرشار و مواد معدنی بی نظیر در گوشت میگو.

۲- کوتاه بودن زمان تکثیر و پرورش و امکان تولید پست لارو به تعداد انبوه.

۳- تقاضای روزافزون جهانی برای مصرف مواد پروتئینی .

۴- ارز آور بودن فروش لارو زنده و میگوی بالغ.